Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

"Κρίση": μήπως αυτό που απέτυχε είναι οι ανδρικές αξίες;

      
Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την κρίση του πολιτικού συστήματος. Οι αναλύσεις δίνουν και παίρνουν σε σχέση με τις αιτίες της οικονομικής κρίσης και την αποτυχία των πολιτικών κομμάτων να χειριστούν την κατάσταση της χώρας από το 70' και μετά. Ωστόσο, αν παρατηρήσει κανείς, και σε σχέση με τις εξελίξεις στον αραβικό κόσμο θα δει ότι και η ελληνική αλλά και οι αραβικές κοινωνίες σε μεγάλο βαθμό διακατέχονται από την κυριαρχία ανδρικών αξιών οι οποίες φαίνεται να επηρεάζουν μια σειρά από πράγματα εκ των οποίων και η οικονομία.
 Σε σχέση με την Ελλάδα, η ανδροκρατία κυριαρχούσε στην Ελλάδα από την αρχή του 20ου αιώνα. Ο άντρας μονοπωλούσε την οικονομική ζωή και ηγούνταν της οικογένειας στη δημόσια σφαίρα. Ο αστικός κώδικας κατήργησε τη μοιχεία ως αδίκημα μόλις τη δεκαετία του 80 δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε πολλές γυναίκες για μια δεύτερη ευκαιρία με λιγότερη οικονομική και ψυχολογική εξάρτηση. Η κυριαρχία του ανδρικού φύλου έφερε και στο προσκήνιο μια ιδιότυπη οργάνωση της οικογένειας στην οποία τα μέλη χωρίς αίσθηση ατομικότητας στρέφονταν στο προσωπικό και οικογενειακό δίκτυο του ηγέτη (αλλά και της μητέρας) για να βρουν εργασία. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή η οργάνωση οδηγούσε τις γυναίκες στην ανεργία. Σε άλλες περιπτώσεις, το τρόπαιο ήταν μια θέση στο δημόσιο. Έτσι τα άτομα, σε μια ασφυχτική δομή, ευνουχισμένα και εξαρτώμενα αντί να στραφούν στην παραγωγικότητα, τη δημιουργία και την αυτοβελτίωση καλουπώνονταν σε αντιπαραγωγικές διαδρομές που δεν συνεισέφεραν καθόλου στην αύξηση του ΑΕΠ. Δημιουργήθηκαν έτσι ευρεία οικογενειακά υποδίκτυα τα οποία στρέφονταν στον κομματάρχη συγγενή (κατά κύριο λόγο άνδρα) που θα τους εξασφάλιζε εργασία. Σε αυτό έπαιξε ρόλο και το προνόμιο της μονιμότητας που προέβλεπε ο νόμος. Άρα η λαθεμένη αίσθηση κοινωνικού κράτους που είχαμε και την οποία πληρώνουμε μέχρι τώρα.
Σε αυτές τις κρίσιμες δεκαετίες (τέλη 70’ και μετά) η παρουσία της γυναίκας στην πολιτική σφαίρα είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αξίες όπως η επιθετικότητα, η κυριαρχία και η κατοχή γοήτρου κυριαρχούν στην πολιτική ζωή. Τα σκάνδαλα δίνουν και παίρνουν. Η αναξιοκρατία δημιουργεί ένα χαοτικό περιβάλλον που αναστατώνει τα άτομα. Η γυναίκα παραμένει ως επί το πλείστον νοικοκυρά και ενίοτε τρόπαιο του επιτυχημένου άνδρα. Αυτού που έχει επιβιώσει στην αγορά εργασίας και απολαμβάνει τα προϊόντα του καταναλωτισμού που απορρέουν από τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΟΚ. Και είναι απορίας άξιο πως ενώ ήδη από το 1979 μια γυναίκα, η Μάργκαρετ Θάτσερ μπήκε στη θέση του οδηγού στη Μεγάλη Βρετανία και ενώ ήδη γυναίκες σε Ινδία και Αργεντινή έπαιζαν σπουδαίο ρόλο στην Ελλάδα δεν υπήρχε μια σοβαρή αντιπροσώπευση με εξαίρεση την Μελίνα Μερκούρη και τη Μαρία Δαμανάκη.
Στον Αραβικό κόσμο αξίες όπως η ανδροκρατία (βλ. άντρας πασάς) και η πολυγαμία δημιουργούν ένα παζλ εκρηκτικό όπου η εξουσία, σύμφωνα και με μοναρχικές παραδόσεις, περνάει στα χέρια ανδρών. Κάποιοι από αυτούς (π.χ. Καντάφι, Μουμπάρακ κ.α.) διατηρούνται στην εξουσία για καιρό ζώντας ζωές που θα ζήλευαν και οι κρίσοι του Χόλιγουντ. Δημιουργείται έτσι ένα είδος Αραβικού σοσιαλισμού της "σαμπάνιας" όπου ο πλούτος συσσωρεύεται στα υψηλά κλιμάκια και τον γεύονται τα μέλη που στελεχώνουν τα πολιτικά κέντρα καθώς και τα προνομιούχα περιβάλλοντα γύρω τους. Οι κοινωνικές ανισότητες αυξάνουν και ο λαός αμφισβητεί την εκχώρηση της εξουσίας στον ηγέτη ελέω Θεού ή ιστορικών διαφορών (βλ. Ισραήλ). Με αυτό το φόντο οι γυναίκες, ευνουχισμένες, και ενοχοποιημένες για τη σεξουαλική τους ζωή ( βλ. κλειτοριδεκτομή, μοιχεία ως ποινικό αδίκημα) δεν έχουν καμία συμμετοχή στη δημόσια ζωή αλλά ούτε και στην οικονομία. Και αν αναλογιστεί κανείς ότι οι γυναίκες αποτελούν ενεργό εργατικό δυναμικό μπορεί εύκολα να συμπεράνει κάποιος ποιες είναι οι συνέπειες για μια οικονομία όταν δεν συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία. Εξάλλου, τα αποτελέσματα τα έδειξε ο προηγούμενος μήνας...

Δεν υπάρχουν σχόλια: