«Νάρκη» 30 δισ. ευρώ από τις μεταχρονολογημένες

«Βόμβα» στα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας αποτελούν οι μεταχρονολογημένες επιταγές, οι οποίες για χρόνια έχουν σε σημαντικό βαθμό υποκαταστήσει την ρευστότητα στην αγορά. Σύμφωνα με έρευνα της Εθνικής Τράπεζας, μεταχρονολογημένες επιταγές ύψους περίπου 30 δισ. ευρώ κυκλοφορούν στην αγορά σε ετήσια βάση. Το ποσό αυτό μπορεί να είναι σήμερα πολλαπλάσιο, δεδομένου ότι για να υπολογιστεί, ελήφθη ως μέσος όρος μεταχρονολόγησης μίας επιταγής οι τέσσερις μήνες, χρόνος που έχει αυξηθεί σημαντικά σήμερα και αγγίζει ακόμη και τους 8 - 12 μήνες.
Η οικονομική κρίση που υπάρχει στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την κάθετη πτώση της κατανάλωσης, δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας στην αγορά και καθιστούν τις μεταχρονολογημένες ως το πλέον επισφαλές προϊόν, αφού ένας σημαντικός αριθμός επιταγών είναι ακάλυπτες. Χαρακτηριστικό είναι πως τους πρώτους οκτώ μήνες του έτους το ποσό των ακάλυπτων επιταγών έφτασε στα 1,3 δισ. ευρώ.
Το φαινόμενο των μεταχρονολογημένων επιταγών αποτελούν για τις επιχειρήσεις ουσιαστικά άτοκο δάνειο και τονώνουν την ρευστότητα των επιχειρήσεων. Βέβαια, πουθενά στο αναπτυγμένο κόσμο δεν υπάρχει αυτή η κατάσταση, αφού η επιταγή ενέχει τον χαρακτήρα του ρευστού και θα πρέπει να είναι άμεσα πληρωτέο. Πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν οι ηγεσίες είχαν προσπαθήσει να περιορίσουν ή να εξαλείψουν σταδιακά τις μεταχρονολογημένες επιταγές, χωρίς ωστόσο να υπάρξει συνέχεια.
Δανεισμός
Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Flash Eurobarometer, September 2009), το 39% των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που επικαλείται στη μελέτη της η Εθνική Τράπεζα, θεωρεί ως βασικότερο πρόβλημα τη δυσκολία χρηματοδότησης έναντι 16% που είναι μέσος όρος για τις χώρες της Ε.Ε.
Οι ελληνικές εταιρείες αντιμετωπίζουν δυσκολίες πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό, στρέφονται σε μορφές «business-to-business» χρηματοδότησης - με βασικό άξονα τις μεταχρονολογημένες επιταγές. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά από την ΕΤΕ, το φαινόμενο αυτό συντηρείται και αναπτύσσεται με την ανοχή του θεσμικού πλαισίου. Παράλληλα σημειώνεται ότι οι μεταχρονολογημένες επιταγές αποτελούν «υποδεέστερο» υποκατάστατο των υπηρεσιών factoring, καθώς δημιουργούν ένα παράλληλο ανεπίσημο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΤΕ, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις μη χρηματοπιστωτικού τομέα είχαν συσσωρεύσει στα τέλη του 2008, μεταχρονολογημένες επιταγές ύψους 30 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό καλύπτει το 18% των συνολικών απαιτήσεων. Παράλληλα σχεδόν το 75% των μεταχρονολογημένων επιταγών διακρατούνται από μικρομεσαίες. Όπως σημειώνεται στην ίδια έκθεση τα 30 δισ. ευρώ που αναφέρονται στο επίπεδο των μεταχρονολογημένων αντιπροσωπεύουν συνολική διακίνηση 90 δισ. ευρώ, αφού ο μέσος όρος για την κάθε επιταγή είναι περίπου, με στοιχεία του 2008, οι τέσσερις μήνες.
Η αξία των επιταγών (μεταχρονολογημένων και μη) που εκκαθαρίστηκαν μέσω ΔΙΑΣ ξεπέρασε το 2008 τα 150 δισ. ευρώ. Οι ελληνικοί κλάδοι που έχουν υψηλή έκθεση σε μεταχρονολογημένες επιταγές (που καλύπτουν μεγάλο κομμάτι των απαιτήσεών τους) φαίνεται να έχουν και σημαντικότερη απόκλιση με την πολιτική πιστώσεων των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων (όπως αποτυπώνεται στον λόγο απαιτήσεων προς πωλήσεις). Συνεπώς, οι υψηλές απαιτήσεις αντανακλούν εν μέρει την πρακτική των ελληνικών επιχειρήσεων να «δανείζονται» ρευστότητα μέσω μεταχρονολογημένων επιταγών.