Ανασχηματισμός και διπλωματία

Για ευνόητους λόγους, η συζήτηση γύρω από τον πιθανό ανασχηματισμό της κυβέρνησης επικεντρώνεται στα παραγωγικά υπουργεία που άπτονται της εφαρμογής του Μνημονίου. Η χώρα ζει στον ρυθμό της τρόικας, βιώνει τα επώδυνα μέτρα και τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και αναζητεί τρόπους για να κερδίσει το στοίχημα της ανάπτυξης. Δεν αποτελεί, λοιπόν, έκπληξη ότι τους τελευταίους μήνες η προσοχή είναι στραμμένη σε συγκεκριμένα κυβερνητικά στελέχη που αποδίδουν (Ραγκούσης, Παπακωνσταντίνου, Λοβέρδος, Ρέππας), ενώ, αντιθέτως, τέσσερις κυρίες (Κατσέλη, Μπιρμπίλη, Ξενογιαννακοπούλου, Μπατζελή) πρωταγωνιστούν στις εικασίες περί ενδεχόμενων αλλαγών στις ηγεσίες υπουργείων. Ταυτόχρονα, στο προσκήνιο βρίσκονται η ασφάλεια και η τρομοκρατική δραστηριότητα, όπως και η παιδεία, όπου ετοιμάζονται σημαντικές νομοθετικές παρεμβάσεις.
Ομως οι εξελίξεις «τρέχουν» και σε άλλους ευαίσθητους τομείς, μεταξύ αυτών και στην εξωτερική πολιτική, που μπορεί τη συγκεκριμένη περίοδο να μην προσελκύει το ενδιαφέρον των τηλεοπτικών συζητήσεων, αλλά η κινητικότητα των τουρκικών ερευνητικών πλοίων τις τελευταίες εβδομάδες στο Αιγαίο μας υπενθυμίζει την εγρήγορση που επιβάλλεται.
Λάτρης των διεθνών επαφών, ο κ. Παπανδρέου έχει επιλέξει να διατηρήσει ο ίδιος το υπουργείο Εξωτερικών. Ως πρωθυπουργός έχει επιδείξει έντονη δραστηριότητα στο εξωτερικό, η οποία στη σημερινή δύσκολη συγκυρία έχει αποβεί χρήσιμη για τη χώρα. Ομως, ένα σχεδόν χρόνο μετά την εκλογή του ΠΑΣΟΚ, συνεχίζεται το ιδιότυπο καθεστώς ουσιαστικής απουσίας υπουργού Εξωτερικών με πλήρεις αρμοδιότητες, εξέλιξη που έχει κόστος για την εικόνα της Ελλάδας στη διπλωματική σκηνή, αλλά και για την εσωτερική λειτουργία του ίδιου του υπουργείου. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Δημήτρης Δρούτσας, είναι στενός συνεργάτης του κ. Παπανδρέου επί μια δεκαετία και, προφανώς, χαίρει της εμπιστοσύνης του. Ο διορισμός του στο συγκεκριμένο αξίωμα προκάλεσε αντιδράσεις, κυρίως από τον κομματικό μηχανισμό, που τον θεωρεί ξένο σώμα, αλλά η παρουσία του στο πλευρό του κ. Παπανδρέου για πολλά χρόνια απεδείχθη περισσότερο σημαντική.
Ο πρωθυπουργός στηρίζεται και σε άλλους συνεργάτες του για τη χάραξη και υλοποίηση της εξωτερικής πολιτικής. Είναι γνωστό ότι λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα και κατά περίπτωση αξιοποιεί άτομα εμπιστοσύνης όπως για παράδειγμα τους κ. Παμπούκη και Ρόντο. Είναι χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις των επαφών στο Κατάρ ή ακόμη και στο Σικάγο, αλλά και οι παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις για την ονομασία της ΠΓΔΜ.
Ομως, θεσμικά και ουσιαστικά η εικόνα της Ελλάδας στον στίβο της διπλωματίας είναι ο υπουργός Εξωτερικών. Στα μέτωπα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του Κυπριακού, όπως και στο Σκοπιανό, διανύουμε περιόδους κινητικότητας και, πιθανώς, σημαντικών εξελίξεων. Το φθινόπωρο θα υπάρξουν κρίσιμες επαφές στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης των Ην. Εθνών. Μετά τις συναντήσεις που θα έχει ο πρωθυπουργός κατά την τριήμερη παραμονή του στη Νέα Υόρκη με ηγέτες των «ισχυρών» πρωταγωνιστών της διεθνούς κοινότητας, όπως και γειτονικών χωρών, τα ανοιχτά ζητήματα θα κληθεί να διαχειρισθεί ο υπουργός Εξωτερικών.
Ενα χρόνο μετά, ο κ. Δρούτσας παραμένει υπό ομηρία. Η μη αναβάθμισή του σε πλήρη υπουργό συντηρεί ψήγματα αμφιβολίας και δεν βοηθά την επικοινωνία με υπουργούς Εξωτερικών σημαντικών χωρών. «Για πόσο καιρό ακόμη θα τον δοκιμάζει;» ρώτησε πρόσφατα τον γράφοντα διπλωμάτης δυτικής χώρας, με ύφος που απέπνεε μάλλον ειλικρινή περιέργεια παρά κυνισμό. Οταν ο κ. Παπανδρέου προχωρήσει στον πρώτο ανασχηματισμό, καλά θα κάνει να κλείσει αυτήν την εκκρεμότητα, η οποία δεν περιορίζει μόνο την προσωπική δράση του κ. Δρούτσα, αλλά δυσχεραίνει την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.